Του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ ΜΑΡΑΒΕΓΙΑ*
Στο διεθνή τύπο εμφανίζονται διάφορα σενάρια αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, καθώς εκτιμάται ότι η εφαρμοζόμενη πολιτική στη χώρα μας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το υπέρογκο βάρος του χρέους τα επόμενα χρόνια.
Από πολλούς υποστηρίζεται ότι η ένταση της πολιτικής αυτής, είτε με περικοπές δαπανών είτε με είσπραξη φόρων σε συνδυασμό με τη μεγάλη περιστολή των τραπεζικών δανείων, λόγω της εύθραυστης κατάστασης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, επιτείνει την ύφεση της οικονομίας, αυξάνει την ανεργία και έτσι μειώνει τα έσοδα του κράτους και των ασφαλιστικών ταμείων.
Ταυτόχρονα, η συνεχής αύξηση των συντελεστών φορολόγησης, όχι μόνο δεν επιτυγχάνει την αύξηση των εσόδων, αλλά αντίθετα αποθαρρύνει την αναπτυξιακή προοπτική των επιχειρήσεων μέσα σε συνθήκες συρρικνούμενης εγχώριας ζήτησης.
Καθώς η ανάπτυξη καθυστερεί, η ύφεση της οικονομίας αυξάνει το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ και περιορίζει ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών στη δυνατότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει τα χρέη της. Ετσι, τα επιτόκια δανεισμού διατηρούνται πάνω από 10% εμποδίζοντας την Ελλάδα να δανεισθεί από τις αγορές εκτός του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης και υποχρεώνοντάς την να εντείνει τα μέτρα λιτότητας, τα οποία δυσχεραίνουν την αναπτυξιακή προοπτική σε μια λογική φαύλου κύκλου.
Λόγω αυτής της κατάστασης τροφοδοτούνται σενάρια αναδιάρθρωσης του χρέους. Σύμφωνα με τις αποφάσεις της 25ης Μαρτίου, το χρέος μιας χώρας πριν ενταχθεί στο νέο μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης, το 2013, θα εξετασθεί αν είναι βιώσιμο. Αν δεν είναι βιώσιμο τότε θα συζητηθεί προηγουμένως με τους ιδιώτες πιστωτές η αναδιάρθρωσή του, δηλαδή το λεγόμενο ―κούρεμά― του. Τα σενάρια θεωρούν ότι αποκλείεται η χώρα μας να μην ζητήσει την ένταξή της στο μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης, εφόσον δεν θα μπορεί να δανεισθεί από τις αγορές σε λογικά επιτόκια. Συνεπώς, θα χρειαστεί προηγουμένως αναδιάρθρωση του χρέους της. Όμως αυτό κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει με βεβαιότητα.
Επίσης, η χώρα μας μπορεί να προχωρήσει σε επαναγορά των ομολόγων της, τα οποία στη δευτερογενή αγορά είναι υποτιμημένα κατά 30% περίπου, περιορίζοντας έτσι σημαντικά το χρέος της με μια συμφωνημένη και ―βελούδινη― αναδιάρθρωση. Υπάρχουν όμως δύο μείζονα ζητήματα: Με ποιον τρόπο η χώρα μας θα εξοικονομήσει πόρους για να αγοράσει τα υποτιμημένα ομόλογα και κατά πόσο αυτή η εξαγορά θα ζημιώσει τις ελληνικές τράπεζες και τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία που έχουν μεγάλο μέρος των ομολόγων αυτών στα χαρτοφυλάκιά τους.
Συνεπώς, καμιά εκδοχή συμφωνημένης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους δεν είναι εύκολη υπόθεση και σε κάθε περίπτωση προϋποθέτει την ευρωπαϊκή βοήθεια. Σε μια τέτοια προοπτική, η πιθανή πολιτική αλλαγή στη Γερμανία και τη Γαλλία τα επόμενα χρόνια μπορεί να ωθήσει την Ευρωπαϊκή Ενωση σε μεγαλύτερη γενναιοδωρία προς τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης. (Χαμηλότοκα δάνεια για επαναγορά των υποτιμημένων ομολόγων, μεγάλη επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, έκδοση ευρωομολόγων).
Θα μπορούσε βεβαίως να υποστηριχθεί ότι με μεγαλύτερη προσπάθεια εξορθολογισμού των δαπανών, διαρθρωτικών αλλαγών, αποκρατικοποιήσεων, αξιοποίησης της περιουσίας και των πόρων του ΕΣΠΑ, προσέλκυσης επενδύσεων σε συνδυασμό με μέτρα τόνωσης της αγοράς (μείωση συντελεστών φορολόγησης, αύξηση τραπεζικών δανείων) θα ήταν δυνατόν να αποφευχθεί οποιαδήποτε εκδοχή αναδιάρθρωσης του χρέους.
Απαιτείται όμως ευρύτερη συστράτευση των πολιτικών, των κοινωνικών δυνάμεων και των επιχειρηματικών δυνάμεων με βάση ένα συναινετικό σχέδιο για τη σωτηρία και την ανάπτυξη της χώρας μας.
*Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Δημοσιεύθηκε στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 17/04/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου