Του Ηλία Μόσιαλου*
Η χώρα βρίσκεται σε κρίσιµο σταυροδρόµι. Περνάµε µια διπλή κρίση, δηµόσιου χρέουςκαι δηµοσιονοµικών ελλειµµάτων. Στην παρούσα φάση, πρέπει να ενεργοποιηθούµε για να αλλάξουµε τη χώρα και να δηµιουργήσουµε τις προϋποθέσεις ώστε να µην επιστρέψουµε στο ίδιο ελλειµµατικό επίπεδο. Ησυζήτησηγια την αναδιάρθρωση συσκοτίζει αυτό ακριβώς το σηµείο. Η αναδιάρθρωση δεν µειώνει τα ελλείµµατα, παρά µόνο το χρέος ή επεκτείνει την αποπληρωµή των τόκων. Αν τα πράγµατα όµως µείνουν ως έχουν, σε λίγο καιρό θαβρισκόµαστε στο ίδιο σηµείο.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι χρήσιµο να αποσαφηνίσουµε τις στρατηγικές επιλογές του ΠΑΣΟΚ. Ποιος πρέπεινα είναι ο ρόλος του δηµόσιου τοµέα στην παραγωγή υπηρεσιών; Πρέπει ναέχει στρατηγική επιλογή την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύµατος, υπηρεσιών ύδρευσης ή πετρελαϊκών προϊόντων;
Πιστεύω ότι το κράτος πρέπει να επικεντρώνει τις παραγωγικές δραστηριότητές του στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών προστασίας του πολίτη, άµυνας και δικαιοσύνης.
Στις λοιπές παραγωγικές δραστηριότητες το ∆ηµόσιο οφείλει, αφενός, να διατηρήσει τα δίκτυα που κατέχει σε κρίσιµους τοµείς της εθνικής οικονοµίας, αφετέρου, να διευρύνει τον ρυθµιστικό και ελεγκτικό ρόλο του στην παραγωγή, µε στόχο τη διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισµού.
Ένα πραγµατικόσοσιαλδηµοκρατικό κίνηµα πρέπει να εστιάσει κυρίως σε τρεις τοµές.
ΤομήΠΡΏΤΉ: παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών παιδείας και υγείας ώστε να υπάρξει ενίσχυση της κοινωνικής κινητικότητας και δυναµικής και επέκτασηπολιτικών µείωσης των ανισοτήτων που παράγουν αδικίες και αποκλεισµούς. Σήµερα, τα νοικοκυριά µε χαµηλά εισοδήµατα (µέχρι 1.100 ευρώ) δεσµεύουν ένανµισθό ετησίως για υπηρεσίες υγείας.Οι συνταξιούχοι γενικά δίνουν το 9% της σύνταξής τους για δαπάνες υγείας, ενώ οι χαµηλοσυνταξιούχοι το 18%. Ετσι, πριν από τις πρόσφατες περικοπές 2½ από τις 14 µηνιαίες συντάξεις πήγαιναν για δαπάνες υγείας.
Στην Ελλάδα, στο όνοµα της δηµόσιας υγείας διαµορφώσαµε το πιο«ιδιωτικοποιηµένο» σύστηµα υγείαςστην Ευρώπη, µε ιδιωτικές δαπάνες που τα τελευταία χρόνια απορροφούν σταθερά περίπου το 40% της συνολικής δαπάνης υγείας, ενώ ο αντίστοιχος µέσος όρος της ευρωζώνης δεν ξεπερνά το 24%. Παράλληλα οι οικογένειες χαµηλού και µεσαίου εισοδήµατος δαπανούν το 10,3% του εισοδήµατός τους για την ιδιωτική εκπαίδευση ήτην παραπαιδεία, ενώ οι οικογένειες µε τρία ή και περισσότερα παιδιά κάτω των 18 ετών δαπανούν σχεδόν το 12%.
Χρειαζόµαστε, εποµένως, συστήµατα παιδείας και υγείας που δεν θα «απειλούν» το ει σόδηµα των µηπρονοµιούχων. Με υψηλής ποιότητας υπηρεσίες Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, εξωστρεφή και διεθνοποιηµένα πανεπιστήµια χωρίς κοµµατικές εξαρτήσεις και υπηρεσίες υγείας που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ασθενών και όχι των συντεχνιακών συµφερόντων.
Τομή ΔΕΥΤΕΡΉ: ενίσχυση των πολιτικών που δηµιουργούν νέες θέσεις απασχόλησης και ενισχύουν µέσω φορολογικών και άλλων κινήτρων τον παραγωγικό και εξωστρεφή ιδιωτικό τοµέα. Αυτό δεν µπορεί να γίνει µε τον κλασικό τρόπο, µε αδιαφανείς και αποτελεσµατικές µόνογια τους επιχειρηµατίες επιδοτήσεις, ούτε κάνοντας το κράτος επιχειρηµατία, αλλά µόνο αν αλλάξουµε τους όρους λειτουργίας της αγοράς εργασίας. Αν προχωρήσουµε σε σταδιακή µείωση του δηµόσιου τοµέα και σε αύξηση των παραγωγικών δηµόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων και έργων. Σήµερα έχουµε µια αγορά στην οποία οι δεσµευτικοί όροι λειτουργίας, οι δήθεν ανελαστικοί κανόνες έχουν παραγάγει ένα σύστηµα, στο οποίο κυριαρχεί η αδήλωτη, ανασφάλιστη και αφορολόγητηεργασία. Τα µεγαλύτερα θύµατα αυτού του τρόπου λειτουργίας είναι οι γυναίκες (που έχουν τη χαµηλότερη συµµετοχή στηναγορά εργασίας στην Ε.Ε.) και οι νέοι εργαζόµενοι που δεν απολαµβάνουν την προστασία του διογκωµένου δηµόσιου τοµέα. Συνέχιση της ενίσχυσης ενός παραγωγικού µοντέλου που βασιζόταν είτε στις επιδοτήσεις είτε στην κατανάλωση και στις χιλιάδες µικρές µεταπρατικές επιχειρήσεις, σηµαίνει σοβαρή έλλειψη κατανόησης των διαρθρωτικών ελλειµµάτων της ελληνικής οικονοµίας.
Τομή ΤΡΊΤΉ: δίκαιο και προοδευτικό φορολογικό σύστηµα για αναδιανοµή εισοδηµάτων και ευκαιριών. Σήµερα τα έσοδα από την άµεση φορολογία διαµορφώνονται στο 7,7% του ΑΕΠ, ενώ για την ευρωζώνη προσεγγίζουν το 12,5% και για τις 27 χώρες της Ε.Ε. φθάνουν το 12,2%. Αντα έσοδα από τη φορολογίαέφθαναν τουλάχιστον το 11%, τα οφέλη για τη µείωση του ελλείµµατος θα ήταν πολύ µεγαλύτερα από τη µείωση πουπέτυχαν οι οριζόντιες περικοπές των µισθών. Μια προοδευτική φορολόγηση που θα µειώνει τους έµµεσους και θα αυξάνει τους άµεσους πόρους, είναι µια πολιτική πολύ πιο κοντά στη σύγχρονη σοσιαλδηµοκρατία απότις πολιτικές κρατισµού και πελατειακών σχέσεων, παρότιαυτές προσφέρονται σεσυσκευασίες υπεράσπισης του δηµόσιου συµφέροντος.
Ρόλος ενός σοσιαλδηµοκρατικού κόµµατος είναι να υπερασπίζει το δηµόσιο συµφέρον µε την άσκηση πολιτικών που θα ευνοούν τηνοικονοµική ανάπτυξη αλλά και τηναναδιανοµή ευκαιριών και εισοδήµατος, προς όφελος των χαµηλότερων οικονοµικών στρωµάτων. Οι πολίτεςδεν χρειάζονται ένα κοινωνικόκράτος, το οποίο µέσω επιδοµάτων ελεηµοσύνης «καλύπτει» την πλήρη αποτυχία του.Σε ένα κράτος που δίνειεπιδόµατα, αλλά δεν παρέχει επαρκή παιδεία, γνώσεις, δεξιότητες, εξασφαλισµένη φροντίδα υγείας, µπορούµε να µιλάµε µόνο για καθήλωση και κοινωνική αποτυχία.
Κράτος µικρότερο σε όγκο δεν σηµαίνει κράτοςµικρότερο σε λειτουργίες καιαποτελεσµατικότητα. Αυτό είναι ένα κράτος που αναδιατάσσει τις δραστηριότητές του και µέσω του διευρυµένου ρυθµιστικού και ελεγκτικού ρόλου του δηµιουργεί υποδοµές και κίνητρα για παραγωγική ανάπτυξη, ενώ µε ισότιµεςδιαδικασίες και διαφανείς λειτουργίες καλλιεργεί τιςπροϋποθέσεις ενίσχυσης του υγιούς ανταγωνισµού. Είναι δηλαδή ένα κράτος που ανταποκρίνεται στην ιδεολογία του σοσιαλδηµοκρατικού κινήµατος.
*Ο Ηλίας Μόσιαλος είναι βουλευτής Επικρατείας του
ΠΑΣΟΚ, καθηγητής στο London School of Economics
Δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ 22/04/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου