Γράφει ο Michel Rocard*
Είχα ήδη εκφράσει την ανησυχία μου για μια σειρά αποφάσεων που λήφθηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη:
Την καθιέρωση της ομοφωνίας στην ΕΕ στη λήψη κάθε απόφασης για την εξωτερική πολιτική ή τη χρήση των ενόπλων δυνάμεων εκτός των ανθρωπιστικών αποστολών. Καμία απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί όταν πρέπει να συμφωνήσουν οι πάντες. Το αποτέλεσμα είναι πως η Ευρώπη δεν είναι εις θέση να αναπτύξει μια κοινή εξωτερική πολιτική.
Τον περιορισμό του προϋπολογισμού της ΕΕ μόλις στο 1% του ΑΕΠ των κρατών-μελών, πράγμα που υπονόμευσε την ανάληψη κάθε πολιτικής πρωτοβουλίας κατά την περασμένη δεκαετία.
Το βρετανικό βέτο κατά των υποψηφιοτήτων των Ζαν-Λικ Ντεάν και Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ για την προεδρία της Κομισιόν. Όταν πληροφορήθηκα το δεύτερο βρετανικό «όχι», ανακοίνωσα θλιμμένος το τέλος της πολιτικής Ευρώπης, μία θέση για την οποία έγινα αντικείμενο σκληρής κριτικής ακόμα κι από φίλους.
Οι επιπτώσεις αυτών των αποφάσεων γίνονταν πιο φανερές καθώς προοδευτικά η ανάγκη για «περισσότερη Ευρώπη» γινόταν με τη σειρά της ολοένα και πιο οφθαλμοφανής. Μόνο μια ενωμένη και ισχυρή Ευρώπη μπορεί να φέρει εις πέρας την παγκόσμια μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, να ενθαρρύνει την υιοθέτηση νέων κανόνων στη λειτουργία της οικονομίας και να χειριστεί την αναδυόμενη Κίνα.
Οι τραπεζικές, δημοσιονομικές και οικονομικές κρίσεις που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διάφορες χώρες του κόσμου κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Η Ιρλανδία, μακράν η πιο ευνοημένη χώρα από την ένταξή της στην ΕΕ, επέδειξε ισχυρά αντιευρωπαϊκά αντανακλαστικά, παρά το γεγονός πως επλήγη νωρίς -και με δριμύτητα- από την κρίση. Εντωμεταξύ η Γερμανία, η από πολύ καιρό υπερήφανη σημαιοφόρος της ευρωπαϊκής ιδέας, σταδιακά έστρεψε την πλάτη σε αυτόν της τον ρόλο. Συσπειρώθηκε ξανά με την Ευρώπη πέρσι, εν όψει της πρώτης συνόδου των G20. Αυτό όμως δεν απέτρεψε λίγους μήνες αργότερα τους Γερμανούς, Γάλλους και Βρετανούς ηγέτες, να συμφωνήσουν κυνικά να προσφέρουν στην ΕΕ ικανούς μεν, αλλά παντελώς αγνώστους πρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών, από το φόβο μην αποκτήσουν αυτά τα αξιώματα την ισχυρή νομιμοποίηση που πιθανό να τους επισκίαζε...
Δημιουργήσαμε από κοινού το ευρώ, τη μόνη σημαντική πολιτική επιτυχία της Ευρώπης των τελευταίων δύο δεκαετιών. Ασφαλώς, όλοι μας θαυμάζουμε τη σοβαρότητα της διαχείρισης των Γερμανών και την ικανότητα της χώρας αυτής να αυτορυθμίζεται. Θαυμάσαμε την οικονομική της σοβαρότητα, που υπήρξε ο σημαντικός παράγων που επέτρεψε τη δημιουργία του ευρώ και τη σύνδεσή του με τη δημοσιονομική πειθάρχηση.
Αλλά ήρθε η κρίση, κι όλα άλλαξαν. Η λεγόμενη κρίση δεν έπληξε απλά, αλλά τραυμάτισε καίρια, πλήθος ευρωπαϊκών κρατών λιγότερο ανθεκτικών από τη Γερμανία. Οι βαλτικές χώρες, η Ουγγαρία, η Ισλανδία χρεοκόπησαν, αλλά δεν είναι μέλη της ευρωζώνης. Αλλά η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία είναι.
Κι όμως, η Γερμανία εννοεί να επιβάλει την πολιτική της στο σύνολο της ευρωζώνης, πράγμα που είναι πέραν των δυνατοτήτων των περί ου ο λόγος κρατών. Επιπλέον τα κράτη αυτά δεν πρόκειται να εξέλθουν από την κρίση, την κρίση τους, παρά μόνο αν η νομισματική πολιτική τα βοηθά ή -τουλάχιστο- δεν τα στραγγαλίζει πάρα πολύ.
Η ελληνική περίπτωση είναι από την άποψη αυτή παραδειγματική. Ενάντια σε όλους η Γερμανία επέβαλε τη συμμετοχή του ΔΝΤ στον μηχανισμό στήριξης της Αθήνας, κοντολογίς ανέθεσε σε τρίτους τη διάσωση της Ελλάδας, πράγμα που εν τοις πράγμασι διαγράφει τη διάσταση της αλληλεγγύης, που θα έπρεπε να θεωρείται σύμφυτη στο ευρώ. Επιπλέον, το γεγονός πως επιπλέον η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει πολύ ψηλό επιτόκιο για τα δάνεια που θα λάβει από τους εταίρους της, σημαίνει πως της απαγορεύεται να «ξεκολλήσει» την οικονομία της για πολύ καιρό.
Αν και μοιάζει να κατανοεί πως η ευρωζώνη έχει ανάγκη όλα της τα μέλη να παίζουν ομαδικό παιχνίδι, δεν φαίνεται να καταλαβαίνει πως το κράτος-μέλος που ακολουθεί ιδιοτελή πολιτική και που στο όνομα του εθνικού του συμφέροντος δυσκολεύει τη ζωή όλων των εταίρων του δεν είναι άλλο από τη Γερμανία!
Ασφαλώς η στάση της μπορεί να εξηγηθεί: η κυρία Μέρκελ διευθύνει μια κυβέρνηση συνασπισμού με πολύ αμφίβολη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, που οδεύει προς μία αμφίρροπη εκλογική μάχη. Αλλά αν παρόμοιες κοντόθωρες έγνοιες και η εσωτερική πολιτική οδηγούν τον καθένα να κάνει ό,τι του κατέβει, θα μεταβούμε από την οικονομική στην πολιτική κρίση. Αν η πολιτική Ευρώπη ήταν ισχυρή, όλα αυτά θα είχαν ρυθμιστεί με έναν γερό καυγά στη σύνοδο κορυφής. Αλλά δεν υπάρχει πολιτική Ευρώπη, και η οικονομική Ευρώπη είναι αδύναμη.
Στη σημερινή πραγματικότητα ενός κόσμου σε κρίση, η κατάρρευση του ευρώ θα ισοδυναμούσε με πελώρια καταστροφή, που υπάρχει μεν ακόμα καιρός να την αποφύγουμε, αλλά μόνο εφόσον οι Ευρωπαίοι επιδείξουν ασυνήθιστο θάρρος και σταθερότητα.
*Ο Michel Rocard είναι Πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας (1988-1991)
Δημοσιεύθηκε στο ΕΘΝΟΣ 20/03/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου