Του Νίκου Μαρζντζίδη*
Από χαρακτήρα έχω την τάση να παραμερίζω τα αισθήματα δυσφορίας που μπορεί να μου προκαλεί μια καινούργια ιδέα και επιχειρώ συνήθως να την κατανοήσω και να αξιολογήσω τη λειτουργική της σημασία. Στην περίπτωση, πάντως, του «φράχτη» των συνόρων μας, δεν κρύβω πως στο αρχικό άκουσμά της η πρόταση μου προκάλεσε αρνητικούς συνειρμούς. Τα φιλελεύθερα αντανακλαστικά μου δυσκολεύτηκαν να αντιληφθούν τη θετική αξία της νέας πρότασης.
Οι φράχτες και τα τείχη παραπέμπουν, πραγματικά, στις χειρότερες στιγμές του Ψυχρού Πολέμου. Αποτελούν, επιπλέον, σημάδι αναχρονισμού, αν σκεφτούμε τις τεχνολογικές προόδους των τελευταίων δεκαετιών, τις διεθνικές τάσεις των αγορών, την εντυπωσιακή αύξηση των ανθρώπινων μετακινήσεων, τη μείωση της ισχύος του έθνους-κράτους, και γενικότερα τη ζωή στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και των υπερεθνικών σωμάτων, όπως η ΕΕ. Με άλλα λόγια, ο «φράχτης» συνθέτει μια συντηρητική απάντηση στο οξύ πράγματι πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης. Συνιστά μια μεθοδολογία του 20ού αιώνα μπροστά σε ένα πρόβλημα του 21ου.
Η επιλογή μιας νεοσυντηρητικής λύσης, που θυμίζει αυτό που έγινε στα νότια σύνορα των ΗΠΑ, σίγουρα δεν μπορεί να είναι βγαλμένη από τα εγχειρίδια τύπου «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» που διαβάζουν τα στελέχη της κυβέρνησης. Αναρωτιέμαι, μάλιστα, πώς αντιμετωπίζει ο σοσιαλιστής υπουργός της Προστασίας του Πολίτη το ενδεχόμενο να πέφτουν επάνω στον «φράχτη του» άνθρωποι «που έχουν τραπεί σε φυγή από τη χώρα τους λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, εθνικής καταγωγής, πολιτικών πεποιθήσεων ή συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, οι οποίοι δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους». Ολοι αυτοί τέλος πάντων που χαρακτηρίζονται πρόσφυγες από τον ΟΗΕ ήδη από τη Σύμβαση του 1951.
Τελικά, αν κάτι προσδιορίζει με σταθερότητα την ελληνική πολιτική ζωή είναι η κυνικών διαστάσεων απόσταση ανάμεσα στην (προεκλογική) ρητορική και στη μετεκλογική προσαρμογή. Υπό αυτή την οπτική, το υποκριτικό δεν βρίσκεται στην πιθανότητα να διαφωνεί κάποιος με την επιλογή του «φράχτη», αλλά στο γεγονός ότι αν ο υπουργός της Προστασίας του Πολίτη βρισκόταν στην αντιπολίτευση θα ξεσήκωνε τον κόσμο με την ακριβώς αντίθετη επιχειρηματολογία.
Μιλώντας με όρους πραγματιστικής πολιτικής, ο «φράχτης» συνιστά μια κραυγαλέα ομολογία της αποτυχίας εφαρμογής της νομοθεσίας και της φύλαξης των ελληνικών συνόρων εδώ και 20 χρόνια. Οι μεγαλόστομες διακηρύξεις περί μηδενικής ανοχής στη λαθρομετανάστευση αποδείχτηκαν πολύ γρήγορα εξίσου αφερέγγυες με την περιβόητη πλέον διαπίστωση ότι λεφτά υπάρχουν. Εδώ που φτάσαμε, πάντως, αναδύεται το κρίσιμο πραγματιστικό ζήτημα: Μπορεί να είναι ο «φράχτης» μια κάποια λύσις; Η απάντηση είναι: Υπό αρκετές προϋποθέσεις, ίσως.
Μία από αυτές τις προϋποθέσεις είναι να μην πιστέψουμε ότι ο «φράχτης» θα μπορέσει να σταματήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα τις τάσεις εισόδου στη χώρα μας απελπισμένων για ευημερία και καλύτερη ζωή ανθρώπων. Ισως απλώς να λειτουργήσει αποτρεπτικά για κάποιο χρόνο, ίσως να αποτελέσει ένα κάποιο εμπόδιο. Ενα τέτοιο μέτρο, λοιπόν, μόνο προσωρινό χαρακτήρα μπορεί να έχει και πρέπει να συνδυαστεί με ευρύτερες πολιτικές, διεθνείς και εσωτερικές, αντιμετώπισης του προβλήματος.
Η εφαρμογή των νόμων στη χώρα μας, για παράδειγμα, σε σχέση με το παράνομο μικρεμπόριο ή τη μαύρη εργασία των μεταναστών θα ήταν μια καλή αρχή. Γιατί μου μοιάζει εξωφρενικό οι ποινές για τη μη απόδοση ΦΠΑ να τείνουν να είναι μεγαλύτερες από αυτές που αντιμετωπίζουν όσοι συλλαμβάνονται να χρησιμοποιούν συνανθρώπους τους σαν ζώα.
*Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ 09/01/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου