...

...

Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011

Η νέα ελληνική μετανάστευση

Του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ ΜΑΡΑΒΕΓΙΑ*

Η χώρα μας υπήρξε χώρα μεταναστών. Πριν από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και κυρίως στις δεκαετίες 1950 και 1960, μετανάστευσαν εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες σε πολλές χώρες. Αυτή η μετανάστευση αφορούσε νέους ανθρώπους ανειδίκευτους, από αγροτικές κυρίως περιοχές. Η μετανάστευση αυτή οδήγησε στην ερήμωση της υπαίθρου. Από πολλούς, όμως, θεωρήθηκε «ευλογία», γιατί απέτρεψε την κοινωνική αναταραχή που θα προκαλούσε η μαζική ανεργία, ενώ το εισρέον μεταναστευτικό συνάλλαγμα ήταν μια λύση για την κάλυψη του χρόνιου εμπορικού ελλείμματος της χώρας.
Επίσης, ένα σημαντικό μέρος του συναλλάγματος μετατρεπόταν σε επενδύσεις, κυρίως σε κατοικίες, τροφοδοτώντας έτσι, την άνθηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας σε ολόκληρη την περίοδο της μεταπολεμικής «ανάπτυξης» της χώρας. Τέλος, οι έλληνες μετανάστες αποκτούσαν δεξιότητες στις χώρες υποδοχής και όταν επέστρεφαν, ήταν χρησιμότεροι στην ελληνική οικονομία από τους ανειδίκευτους εργάτες, οι οποίοι εγκατέλειπαν μαζικά την ελληνική ύπαιθρο, κυρίως προς την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες.
Το ισοζύγιο της μεταναστευτικής κίνησης ανατράπηκε στα μέσα της δεκαετίας του '70. Παράλληλα, μειώθηκε και η εσωτερική μετανάστευση από την ύπαιθρο προς τα μεγάλα αστικά κέντρα. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, ο συνδυασμός της γενναιοδωρίας της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και της «χαλαρής» δημοσιονομικής διαχείρισης των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ άλλαξε το πρόσωπο της ελληνικής υπαίθρου και περιόρισε ακόμη περισσότερο την έξοδο από τις αγροτικές περιοχές είτε προς την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, είτε προς το εξωτερικό. 
Από τις αρχές της δεκαετίας του '90, μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η Ελλάδα έγινε πλέον χώρα υποδοχής μεταναστών, κυρίως από τα Βαλκάνια, ενώ στη συνέχεια, η χαλαρή μεταναστευτική πολιτική και η θέση της χώρας μας ως πύλης προς τη Δύση, οδήγησαν σε είσοδο μεταναστών κυρίως από ασιατικές χώρες, σε αριθμούς που δεν έχουν προηγούμενο σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. 
Σήμερα, η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Η προϊούσα οικονομική δυσπραγία από το 2009 και μετά, οδηγεί όλο και περισσότερους νέους Ελληνες να αναζητούν και πάλι εργασία στο εξωτερικό. Μόνο που τώρα αυτοί οι νέοι δεν είναι ανειδίκευτοι, αλλά αντίθετα κυρίως επιστήμονες με γνώσεις και δεξιότητες, που όλο και περισσότερο δεν μπορούν να απασχοληθούν στην ελληνική οικονομία. Πρόκειται για μια νέα μετανάστευση, η οποία όχι μόνο δεν προσφέρει τίποτα στη χώρα μας, αλλά αντίθετα την αποστερεί από το πιο ταλαντούχο και εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Μια ματιά στα ποσοστά ανεργίας των νέων επιστημόνων, όχι μόνο των θεωρητικών, αλλά και των θετικών και τεχνολογικών επιστημών, δείχνει το μέγεθος του προβλήματος της αξιοποίησης του ανθρώπινου κεφαλαίου στη χώρα μας, για το «σχηματισμό» (εκπαίδευση) του οποίου έχουν δαπανηθεί τεράστια ποσά. 
Δεν πρόκειται μόνο για προσωπικά «δράματα» των νέων, οι οποίοι δεν έχουν επαγγελματική προοπτική στην πατρίδα τους, ύστερα από πολύχρονες και πανάκριβες, συχνά και μεταπτυχιακές, σπουδές, αλλά για μέγα εθνικό δράμα με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, η οποία απασχολεί ανειδίκευτους εργάτες, αλλά αδυνατεί να απασχολήσει νέους εξειδικευμένους επιστήμονες, προς όφελος προφανώς των χωρών στις οποίες αναγκαστικά μεταναστεύουν. Σ' αυτές τις συνθήκες, η εφαρμογή του περιορισμού των προσλήψεων υψηλών προσόντων νέου διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού στα ΑΕΙ (1 πρόσληψη προς 5 αποχωρήσεις) επαυξάνει την ολέθρια για το μέλλον της χώρας μας νέα ελληνική μετανάστευση.

*Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών 
 Δημοσιεύθηκε στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 06/02/2011

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου