...

...

Τρίτη 22 Φεβρουαρίου 2011

Δημόσια περιουσία: Είναι λύση η πώληση; - Καλύτερα από άλλου είδους δανεισμό

Του Νίκου Γ. Χαριτάκη*

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ποσό των 50 δισ. ευρώ είναι υπερβολικό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η χρονική στιγμή που αποφασίστηκε η συγκεκριμένη πολιτική, έπειτα από αλλεπάλληλες Εξεταστικές και υπό την πίεση των χρονικών ορίων της αποπληρωμής του δημόσιου χρέους, φέρνουν στη μνήμη μας τους στίχους του λαϊκού τραγουδιού του Κόκοτα «Μ΄ ένα όνειρο τρελό, όνειρο απατηλό...».
Θα μπορούσαμε όμως και να πούμε ότι αξίζει τον κόπο να αφιερώσουμε λίγη φαιά ουσία ώστε να προβληματιστούμε γύρω από την πρόταση. Η ανάλυση στηρίζεται στην άποψη ότι το ελληνικό Δημόσιο σταματά να παίζει τον ρόλο του αρωγού των ιδιωτικών επιλογών και μετατρέπεται σε κεφαλαιούχο διαχειριστή. Το Δημόσιο επιδιώκει να διαχειριστεί την περιουσία του με στόχο αυτή να ευδοκιμήσει, αποδίδοντας το μέγιστο οικονομικά αποτέλεσμα στο Δημόσιο και όχι στον ιδιώτη (π.χ., στον καταπατητή).
Ερώτημα πρώτο: Είναι μεγάλο ή μικρό το ποσό; Είναι ελάχιστο, αν υπολογίσουμε τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα σε μη εκμεταλλεύσιμη αγροτική, τουριστική και αστική περιουσία, σε παραχώρηση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης (π.χ., ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, διόδια), σε εμπορεύσιμα κεφαλαιουχικά αγαθά (π.χ., μετοχές, μετατρέψιμα ομόλογα, εγγυήσεις δανείων) κ.ά. Ακόμη και η διαχείριση του ΕΣΠΑ αποτελεί τεράστιο περιουσιακό στοιχείο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αποτίμηση περιουσιακών, ιδιωτικών και δημοσίων, στοιχείων εξαρτάται από τις επιλογές του Δημοσίου. Κάποιοι ιδιώτες έχουν γίνει κατά καιρούς πλούσιοι γιατί, π.χ., «πέρασε ο δρόμος». Τι εμποδίζει το Δημόσιο να «περάσει τον δρόμο και από δικές του περιουσίες»; Είναι ελάχιστο, αν αναλογιστούμε τα οφέλη που έχει το Δημόσιο από την παραχώρηση χρήσης μονοπωλιακών ιδιωτικών δικαιωμάτων (βλέπε άδειες κατασκευής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, Αττική και άλλες εθνικοί οδοί, αεροδρόμια, λιμάνια και άλλες παραχωρήσεις, λαχεία και τυχερά παιχνίδια, έσοδα από τον εναέριο χώρο κ.ά.). 
Ερώτημα δεύτερο: Μπορούμε σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα; Ναι, και μάλιστα άμεσα. Υποθέτουμε ότι πουλάμε δικαίωμα από τα έσοδα και όχι την περιουσία (η μεθοδολογία αυτή στην ιδιωτική και εμπορική ακίνητη περιουσία λέγεται ποσοστό στον τζίρο ως ενοίκιο για τη μίσθωση του καταστήματος). Στην κατηγορία αυτή ανήκουν διόδια, άδειες εκμετάλλευσης ενεργειακών έργων από ανανεώσιμες πηγές κ.ά. Για παράδειγμα, το μεγάλο φωτοβολταϊκό πάρκο της ΔΕΗ γιατί να μην πληρώνει ετήσιο κόστος παραχώρησης του δικαιώματος εκμετάλλευσης στο ΙΚΑ; Αν δεχτούμε ότι το ΙΚΑ μεταβιβάσει «κουρεμένα» ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου στην ιδιοκτησία του, με αντάλλαγμα τα μελλοντικά έσοδα της Εγνατίας ή του έργου της Πτολεμαΐδας, θα υπάρχει αντίρρηση; 
Ας αναλογιστούμε τώρα την έκταση που θα μπορούσαν να έχουν οι συγκεκριμένες ανταλλαγές, με δεδομένο το ότι πάνω από το 1/3 του δημόσιου χρέους ανήκει σήμερα σε εθνικούς θεσμικούς επενδυτές. Αν θέλουν και οι ξένοι θεσμικοί, ας έρθουν με μεγάλη χαρά και με μεθοδολογία fast track. Αντί να δώσουν τα ελληνικά ομόλογα στο ΕFSF σε δύο μήνες «κουρεμένα», ας τα ανταλλάξουν- και πάλι κουρεμένα- με διόδια και δικαιώματα παραχώρησης. 
Ερώτημα τρίτο: Ναι, αλλά με έωλες αποτιμήσεις και απειλή Εξεταστικών; Στους κάπως μεγαλύτερους αναγνώστες θέλω να υπενθυμίσω μια άλλη εποχή. Τότε που το ελληνικό Δημόσιο έσωσε ιδιωτικές περιουσίες και την Εθνική Τράπεζα (άρα και το τραπεζικό σύστημα), μετατρέποντας σε δημόσιο χρέος το ιδιωτικό. Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν μπορεί να γίνει το αντίθετο σήμερα. Άλλωστε αυτό ακριβώς επιδιώκει και η καγκελάριος της Γερμανίας, να πληρώσουν και οι ιδιώτες. 
Ερώτημα τέταρτο: Και το πολιτικό κόστος; Κανένα, αφού και σήμερα ο πάροχος, δηλαδή το ελληνικό Δημόσιο, και ιδιοκτήτης των συγκεκριμένων δικαιωμάτων είναι θεσμικός. Τι αλλάζει αν την επομένη θα είναι ένας διαχειριστής κεφαλαίων ασφαλιστικών ταμείων της Σουηδίας που θα περιμένει τις αποδόσεις που έχει υπολογίσει από τα έργα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας; Ή από τη μακροχρόνια μίσθωση των Κέντρων Αποκατάστασης Ηλικιωμένων ευρωπαίων πολιτών; Το μόνο που θα έχει αλλάξει θα είναι το δημόσιο χρέος και η αναπτυξιακή προοπτική της χώρας. Δηλαδή καθαρό όφελος. 
Ειλικρινά, δεν αντιλαμβάνομαι πού υπάρχει το πρόβλημα στην πρόταση για την άμεση ανταλλαγή «τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ» δημόσιας περιουσίας και δικαιωμάτων με «κουρεμένα» ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου. Κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι καλύτερα έτσι, παρά άμεσα και βίαια με τη διαμεσολάβηση του ΕFSF. 

*Ο κ. Νίκος Γ. Χαριτάκης είναι καθηγητής στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑ 20/02/2011 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου