Απροϋπόθετου προϋποθέσεις

ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ*

Είναι πάντως κρίµα που η πρόταση του κυρίου Βέλτσου περί «απροϋπόθετου» του Πανεπιστηµίου δεν έγινε αντικείµενο δηµόσιας διαβούλευσης. Μπορεί οι απόψεις του κ. Βέλτσου να µην έχουν µαζική απήχηση, όµως αυτό και µόνο φτάνει για να µας κάνει να υποψιασθούµε πως είναι πολύ µπροστά από την εποχή µας.

Όπως µας διδάσκει η Ιστορία εξάλλου, και άλλοι, όπως ο Πλάτων, ενώ σταδιοδρόµησαν ανά τους αιώνες ως σοφοί, όσο ζούσαν εθεωρούντο ακατανόητοι.

Μη µε ρωτήσετε τι ακριβώς σηµαίνει το «απροϋπόθετο». ∆εν το γνωρίζω. Οµως σηµασία σε όλη αυτήν την ιστορία που λέγεται «πανεπιστήµιο» δεν έχει η κατανόηση, όπως διατείνονται οι συντηρητικούρες, αλλά το αίσθηµα. Και το αίσθηµα που µου προκαλούσε η εµφάνιση αυτής της υπέροχης λεξούλας στα ερείπια του µυαλού µου όσο παρακολουθούσα τα τεκταινόµενα στη Νοµική την περασµένη εβδοµάδα ήταν αίσθηµα ευφορίας. Το αίσθηµα ακριβώς που προκαλεί στις κρισιµότερες στιγµές των αδιεξόδων η διαπίστωση πως, ναι, υπάρχει λύση! 

Τίποτε από όλα αυτά δεν θα είχε συµβεί αν είχαµε προνοήσει για το «απροϋπόθετο». Αν για παράδειγµα δεν περιµέναµε από τον πρύτανη του Πανεπιστηµίου κ. Πελεγρίνη να θεωρεί ως πρώτιστο καθήκον του και κύριο µέληµά του τη λειτουργία, ει δυνατόν εύρυθµη, του ιδρύµατος του οποίου πρυτανεύει. Λάθος! ∆ιότι βάσει της αρχής του απροϋπόθετου, ο ρόλος του πρύτανη είναι ένας ρόλος σαν όλους τους άλλους ρόλους. Τον διεκπεραιώνει καλύτερα όποιος µπορεί να πείσει το κοινό του πως διαθέτει συµπόνια, φιλάνθρωπα και φιλειρηνικά αισθήµατα και µια εν γένει υπαρξιακή διάθεση να τα εκφράσει από σκηνής. 

Αν µάλιστα επεκτείνουµε την αρχή του απροϋπόθετου και σε άλλους οργανωµένους θεσµούς της κοινωνίας µας τότε αντιλαµβανόµαστε ακόµη καλύτερα και τον ρόλο του κ. Παπουτσή ο οποίος, επικαλούµενος αριθµούς πρωτοκόλλου, εισαγόµενα έγγραφα και λοιπά, αποκάλυπτε ευθαρσώς τις προϋποθέσεις για την αποτελεσµατικότητα της Αστυνοµίας. Αποδεχόµενος κι αυτός την απροϋπόθετη αρχή πως η παρέµβαση της Αστυνοµίας, σε κάθε περίπτωση, µόνο µακελειό και µπάχαλο µπορεί να προκαλέσει. Κάθε λογικώς σκεπτόµενος οφείλει να συµφωνήσει µε τον κύριο υπουργό: στο θέατρο της ανοµίας ο ρόλος της Αστυνοµίας είναι ένας ρόλος σαν όλους τους άλλους ρόλους. 

Η αρχή του απροϋπόθετου ως δηµοκρατική αρχή επιδέχεται πολλές ερµηνείες και αποχρώσεις. Γι’ αυτό δεν µπορώ να αγνοήσω την άποψη της κ. Κούρτοβικ η οποία όρισε σε τηλεοπτική εκποµπή τον χώρο του πανεπιστηµίου ως στάδιο κοινωνικών αγώνων, στίβο διεκδικήσεων και τα παρελκόµενα. ∆εν µπορώ παρά να συµφωνήσω: στην Ελλάδα του 21ου αιώνα η µετάδοση της γνώσης είναι ένας κοινωνικός αγώνας σαν όλους τους άλλους αγώνες. Οποιος τη θεωρεί κεκτηµένο δικαίωµα δεν έχει παρά να τη διεκδικήσει στα χαρακώµατα. 

Και όλη αυτή η φασαρία για να µη λυθεί κανένα πρόβληµα. Οι µετανάστες µεταφέρθηκαν από το ένα κτίριο στο άλλο, ώσπου να µεταφερθούν σε τρίτο, και όλοι αυτοσυγχαίρονται διότι µε την απροϋπόθετη ψυχραιµία τους γλίτωσαν από την καυτή πατάτα που τους έλαχε, την καυτή πατάτα του γενικευµένου µπάχαλου, αφού για κάθε κακό υπάρχει πάντα κάτι χειρότερο. Στην περίπτωση αυτή οφείλουµε να εφαρµόσουµε την αρχή του απροϋπόθετου στον πήχυ των απαιτήσεων που έχουµε από την κοινωνία µας. 

Απροϋπόθετο ή µε προϋποθέσεις, ένα είναι το βέβαιο. Το πανεπιστήµιο µας απασχολεί µόνον όταν τίθεται µε τον έναν ή τον άλλον τρόπο το θέµα του ασύλου – σ’ αυτές τις περιπτώσεις το θυµάται ώς και ο Αντώνης Σαµαράς. Κατά τα λοιπά, είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει, είτε λειτουργεί είτε δεν λειτουργεί, απολαµβάνει την υπέροχη ασυλία που του παρέχει ο τελευταίος συνεκτικός ιστός που µας έχει αποµείνει: η αδιαφορία για κάθε προϋπόθεση καλλιέργειας ή παιδείας. 

Άκουσα προχθές στο ραδιόφωνο έναν αγρότη από τη Βόρεια Ελλάδα ο οποίος έλεγε ότι αυτό που αισθάνεται ότι του λείπει περισσότερο είναι η παιδεία. Να ξέρει, δηλαδή, τι πρέπει να καλλιεργήσει στο χωράφι του, πώς πρέπει να το καλλιεργήσει. Του λείπει γιατί κανείς δεν βρέθηκε να του δώσει τα όπλα για να σκεφτεί τον ρόλο του. Ο άνθρωπος δεν ζητούσε ούτε επιδοτήσεις ούτε καλύτερες τιµές. Παιδεία ζητούσε. 

Προφανώς γιατί δεν γνωρίζει την αρχή του απροϋπόθετου. 

Απροϋπόθετο ή µε προϋποθέσεις, ένα είναι το βέβαιο. Το πανεπιστήµιο µας απασχολεί µόνον όταν τίθεται µε τον έναν ή τον άλλον τρόπο το θέµα του ασύλου. 

*Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος είναι συγγραφέαςΔημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ 4/02/2011